Bài đăng Cũ hơn

(Dân trí) - Đoàn kết là tinh thần và sức mạnh của dân tộc. Nó khởi nguồn từ truyền thuyết mẹ Âu Cơ đến nay với lời của Bác Hồ: “Nước Việt Nam là một. Dân tộc Việt Nam là một. Sông có thể cạn, núi có thể mòn nhưng chân lý ấy không bao giờ thay đổi”.

Nhân dịp 38 năm (30/4/1975 – 30/4/2013) ngày giang sơn về một mối, tinh thần đoàn kết, hòa hợp dân tộc lại được khơi gợi trong trái tim mỗi người con đất Việt ở mọi phương trời.

“Không ai lựa cửa để sinh ra!” là câu nói nổi tiếng của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt khái quát về tinh thần đại đoàn kết và hòa hợp hòa giải dân tộc. Bao năm qua, câu nói này đánh động đến suy nghĩ của nhiều người, không chỉ đối với người dân trong nước và kiều bào Việt Nam ở nước ngoài.

Trong cuốn sách “Võ Văn Kiệt – Đổi mới, bản lĩnh và sáng tạo” do Nhà xuất bản Quân đội Nhân dân xuất bản 2006, ở một bài trả lời phỏng vấn báo chí, Thủ tướng Võ Văn Kiệt nói: “Yêu nước có cả trăm hình thức thể hiện. Có một thời kỳ sự hẹp hòi, thành kiến và đố kỵ đã làm tổn thương tình cảm của dân tộc, xa rời truyền thông “thương người như thể thương thân”, làm ảnh hưởng không tốt đến tính đồng thuận xã hội. Thay vì phải làm sao giảm bớt nỗi đau của những gia đình Việt Nam có người thân bị ép phải cầm súng chống lại cách mạng, vì không thể “trốn lính” được và đã tử trận, thì cho đến bây giờ vẫn còn nhiều trường hợp bị phân biệt đối xử. Không ai lựa cửa để sinh ra. Vì vậy, chúng ta không nên khoét sâu thêm vết thương trong lòng mỗi người Việt Nam. Với những nước từng đưa quân đến xâm lược và đánh thuê trên đất nước ta, chúng ta còn khép lại quá khứ, đưa tay kết bạn huống chi là người nước mình. Mỗi người dân Việt Nam biết lo cho mình, cho gia đình mình và lo cho cái chung đều là sự đóng góp quý báu cho đất nước”.

Những người bị ép cầm súng vì không trốn lính được đó phải mang cái án suốt đời, đó là án “ngụy quân”. Còn người làm trong chính quyền cũ cũng mang cái án “ngụy quyền”. Trừ những người có nợ máu, có chính kiến chính trị, đa số người làm việc cho chế độ cũ chỉ vì họ phải làm và  phải sống. Không phải ai cũng có cơ hội hay điều kiện để lựa chọn cho mình con đường đi theo cách mạng.

Sự phân biệt đối xử kéo dài nhiều năm và khó có thể kể hết những tổn thất từ đó sinh ra. Sự tổn thất không chỉ đối với cá nhân mà đó là thiệt hại chung cho cả xã hội. Duy chỉ chủ nghĩa lý lịch thôi cũng vùi dập không biết bao nhiêu nhân tài hoặc người có năng lực. Có không ít học sinh thi đậu đại học nhưng không được học. Các em không thể “lựa cửa để sinh ra” nhưng phải chịu trách nhiệm về việc làm của cha mẹ mình.

Những người làm trong bộ máy chính quyền chế độ cũ, họ chỉ làm công việc thuần túy chuyên môn hoặc giáo sư giảng dạy đại học. Họ hồn nhiên nghĩ rằng, chế độ nào họ cũng được sử dụng như một người làm việc. Nhưng sau giải phóng, không ít người trong số họ không được làm đúng với trí tuệ, chuyên môn, thậm chí có người phải làm những công việc đơn giản như đạp xích lô, chạy xe ôm...

Chia rẽ không bao giờ mang ý nghĩa tích cực, nhưng đại đoàn kết vẫn chưa được đến sớm. Phải mất quá lâu để có được những chuyển biến trong nhận thức và hành động cụ thể. Một số người của chế độ cũ được sử dụng, nhiều sĩ quan, quan chức chế độ cũ từ nước ngoài trở về như cựu phó tổng thống Nguyễn Cao Kỳ. Những văn nghệ sĩ từng được cho là không ủng hộ chế độ cũng được hồi hương như nhạc sĩ Phạm Duy. Dần dần, bà con Việt nam ở hải ngoại là “khúc ruột ngàn dặm”, về quê hương đóng góp, xây dựng và không còn thấy có khoảng cách.

Cũng may cho dân tộc, 38 năm trôi qua, những từ như “bọn ngụy quân”, “lũ ngụy quyền”… chỉ còn trong những trang sách cũ. Những người từng bị phân biệt đối xử tuy không còn cơ hội để làm được gì cho bản thân và xã hội như khả năng họ có, nhưng ít ra họ cũng đã thoát khỏi mặc cảm bị phân biệt đối xử.

Giang sơn thu về một mối cách đây 38 năm, nhưng lòng người thu về một mối vẫn chưa trọn vẹn. Thế mới hay thành trì đất đai mới chỉ là một phần của giang sơn, phần còn lại là lòng người. Hòa hợp hòa giải dân tộc không chỉ mang ý nghĩa thiêng liêng mà còn tạo nên sức mạnh để xây dựng đất nước và để giữ nước.

Lê Chân Nhân